Έκλεισε, αισίως που λένε, ένα χρόνο θητείας η Δημοτική Αρχή. Αυτό μας υπενθυμίζει πόσο γρήγορα τρέχει ο χρόνος και πόσο ακόμα πιο γρήγορα ο πολιτικός χρόνος. Αρχίζουν να παλιώνουν οι υποσχέσεις και η μνήμη να χαλαρώνει. Τα προεκλογικά προγράμματα και τα χρονοδιαγράμματα, με τις δαπάνες και τα έσοδα, κατέβηκαν από τις ιστοσελίδες, για να μην ανατρέχει κανείς∙ και η ιστοσελίδα της Περήφανης Πόλης έκλεισε [https://perifanipoli.gr]. ?λλωστε τα μεγάλα λόγια της προεκλογικής περιόδου και η αθέτηση των υποσχέσεων στη συνέχεια είναι σύνηθες φαινόμενο. Οι δημότες όμως οφείλουν να αποδεικνύουν ότι και μνήμη έχουν και κρίση.

Πολλά πράγματα, θα πει κανείς, έχουν διαφοροποιηθεί λόγω της κατάστασης και του COVID-19. Η τεχνολογία όμως σήμερα επιτρέπει να πάντα, αρκεί να το θελήσουμε. Και αναφέρομαι περισσότερο στα θέματα της ενημέρωσης, της συμμετοχής και της διαφάνειας, για να μπορεί κανείς, ως πολίτης, με περισσότερη γνώση να κρίνει το έργο. Αυτό ορίζουν οι αρχές και οι αξίες της αυτο-διοίκησης, αυτές που έχουν κατακτηθεί στο διάβα του χρόνου, αλλά και που ορίζει η νομοθεσία. Αναμφισβήτητα η πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση, ο δήμος, είναι χώρος διαλόγου, συγκλίσεων και συνθέσεων. Είναι ο κατεξοχήν λαϊκός θεσμός, που στις κρίσιμες στιγμές για την κοινωνία, όπως αυτή που διανύουμε, έχει να παίξει σημαντικό ρόλο και να φέρει σε πέρας σημαντικές ευθύνες. Σήμερα δυστυχώς ξεχνιέται το «αυτό» και προβάλλεται μόνο το «διοίκηση».

Αποδεικνύεται ότι η ηγεσία του Δήμου δεν μπορεί να ξεπεράσει το παραδοσιακό συντηρητικό μοντέλο του δημαρχοκεντρισμού, των μηχανισμών και των αόρατων συμβούλων. Επιλέγει να καθορίζει τις πρακτικές και τις αποφάσεις της - με κάποια προσχήματα εννοείται - στη βάση των ιδεολογικών της αρχών και των κεντρικών πολιτικών στην αυτοδιοίκηση. Ο ρόλος του δημάρχου και της πλειοψηφίας του δημοτικού συμβουλίου συνεχίζει να είναι ρόλος του «ήπιου διαμεσολαβητή» ανάμεσα στην κεντρική εξουσία και την τοπική κοινωνία∙ ένας ρόλος συνεπικουρικός στις πολιτικές ιδιωτικοποίησης των φιλέτων της αυτοδιοίκησης, με την κρατικοδίαιτη και επιδοτούμενη «ιδιωτική πρωτοβουλία» να εδραιώνεται στον τομέα των υπηρεσιών του Δήμου. Αυτό, σε συνδυασμό με τους μειωμένους πόρους και τον τρόπο που χρηματοδοτείται σήμερα η αυτοδιοίκηση, διευκολύνει τα σχέδια για τη σταδιακή συρρίκνωση του ρόλου της, με τη συνεχή μείωση του μόνιμου προσωπικού και την υποβάθμιση των υπηρεσιών, όταν η ανεργία στους νέους χτυπάει κόκκινο.

Θα επαναλάβω μερικές από τις χιλιοειπωμένες κατά καιρούς αιτιάσεις και προτάσεις. Οι προθέσεις είναι να συμβάλλουν θετικά από θέσεις αρχών και οι προτάσεις έχουν χαρακτήρα δημιουργικό. Το πρώτο όμως και σημαντικό, που πρέπει να επισημανθεί, είναι ότι ο Δήμος ασφυκτιά από την έλλειψη ενός συγκεκριμένου οράματος. Τα μεγάλα ζητήματα όπως το Πανεπιστήμιο, η Πανελλήνια Έκθεση Λαμίας, οι Ιαματικές Πηγές και ο θερμαλιστικός τουρισμός, ο Σπερχειός, ο Μαλιακός, η Οίτη και το Καλλίδρομο, ο Ηρακλής και η ιστορική Γέφυρα του Γοργοποτάμου, είναι θέματα που δεν αντιμετωπίζονται, δεν συζητιούνται συλλογικά και χρονίζουν∙ και αυτό για ένα δήμο που θέλει να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή αξιοποιώντας τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα.

Τα θέματα που αφορούν στην αγροτική παραγωγή και τον πρωτογενή τομέα, στην τουριστική πολιτική και τον ήπιο εναλλακτικό τουρισμό, τις πολιτιστικές υποδομές, το περιβάλλον και τη βιώσιμη προοπτική της περιοχής, τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας και τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, τη διαχείριση του υδάτινου πλούτου, την αποτύπωση και αξιοποίηση της Ακίνητης Περιουσίας, απασχόλησαν ελάχιστα έως καθόλου τη δημοτική αρχή. Προβλήματα δεκαετιών παραμένουν, όπως είναι η επικίνδυνη λειτουργία του ΧΑΔΑ/ΧΥΤΑ, τα περιαστικά άλση αναψυχής, ο Ξηριάς, τα λατομεία, αλλά και καινούργια μικρότερα, ίσως, όπως: ο Κανονισμός ?ρδευσης, ο Κανονισμός Αθλητικών Χώρων, ο Κανονισμός Διαχείρισης του Πρασίνου, το Σχέδιο Αντιπλημμυρικής Προστασίας, η πιστοποίηση και η λειτουργία των παιδικών χαρών και των χώρων άθλησης της νεολαίας, η Δημοτική Αστυνομία, το οικονομικό σκάνδαλο στο ΔΗΠΕΘΕ, η Λαϊκή του Σαββάτου, η λειτουργία των δημοτικών αποχωρητηρίων, η απομάκρυνση του όρχου οχημάτων.

Εξετάζοντας μια - μια τις πλευρές της καθημερινότητας του δημότη, διαπιστώνουμε τις ουσιαστικές καθυστερήσεις και τα σοβαρά ελλείμματα. Η καθυστέρηση στην εφαρμογή του Δημοτικού Σχεδίου Διαχείρισης των Αποβλήτων (Δη.Σ.Δ.Α.) και της λειτουργίας του ΧΥΤΑ, η ανεξέλεγκτη εναπόθεση των Αποβλήτων Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ), τα αστικά πάρκα, η απόδοση των στρατοπέδων στο Δήμο, οι στάσεις του αστικού ΚΤΕΛ και η αισθητική της πόλης, η κατάσταση του πρασίνου και των δέντρων, η συντήρηση των αθλητικών υποδομών, ο ?γιος Λουκάς, είναι μερικές από αυτές.

Λέγαμε πάντα πως αυτό το μοντέλο λειτουργίας της αυτοδιοίκησης, το απαρχαιωμένο μοντέλο του δημαρχοκεντρισμού, αποδεικνύεται από τα πράγματα ότι είναι αναποτελεσματικό, δεν έχει να δώσει κάτι καινούργιο και έχει φθάσει στα όρια του. Εκ των πραγμάτων η νέα εποχή που διανύουμε απαιτεί ένα άλλο μοντέλο δημοτικής «διαχείρισης» και λειτουργίας, με τη στροφή στην παραγωγική ανασυγκρότηση της τοπικής οικονομίας, με διαφάνεια, έλεγχο και συμμετοχή των δημοτών και των φορέων, με την ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεγγύης και με σεβασμό στο περιβάλλον∙ για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις μεγάλες απαιτήσεις της εποχής και στις προκλήσεις του μέλλοντος με βιωσιμότητα.